Πλήττω, πλήττεις… Πλήττουμε?
Πλήττω, πλήττεις… Πλήττουμε?
Εύη Μποτσαροπούλου / thecommonsense?
Πριν από 4 μέρες διάβασα ένα άρθρο στο “The New Statesman” με τον τίτλο «Why life as a millennial is so dull» στο οποίο η αρθρογράφος Poppie Platt αναρωτιέται: «Ποιο θα είναι το πρώτο πράγμα που θα σκεφτεί ο κόσμος όταν ανατρέξει στις πρώτες δύο δεκαετίες του 21ου αιώνα;» για να επεξηγήσει επιγραμματικά… «11η Σεπτεμβρίου, πόλεμοι στο Ιράκ, τη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία· Covid, η έλευση των κολοσσών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως το Twitter και το TikTok».
Ό,τι κι αν επιλέξουμε μας λέει η Platt «είναι προφανές ότι αυτή η γενιά δεν έχει τις ίδιες κοινωνικές και πολιτιστικές επαναστάσεις που συγκλόνισαν αυτές που προηγήθηκαν. Η αισιοδοξία της δεκαετίας του ’60, η εξέγερση της δεκαετίας του ’70, η υπερβολή της δεκαετίας του ’80 και ο ηδονισμός της δεκαετίας του ’90 έχουν αντικατασταθεί με την πλήξη –μισόλιτροι πράσινοι χυμοί, αισθητική του “καθαρού κοριτσιού” στα φορέματα για πάρτι, λογοτεχνικοί χαρακτήρες τόσο θαμποί που τα μάτια σου τρεμοπαίζουν και κλείνουν κατά την ανάγνωση- χάρη στη συνεχή οικονομική αναταραχή και την πουριτανική προσέγγιση της ζωής».
Σχολιάζει πως μετά από δύο χρόνια που η ανθρωπότητα παρέμεινε εγκλωβισμένη σε διαδοχικά lockdown, θα περίμενε κανείς αυτό που θα ακολουθούσε θα έμοιαζε με σκηνές από ένα μυθιστόρημα του Φιτζέραλντ: ξέφρενα πάρτι, υπερβολικές κοινωνικές συναναστροφές και χορός, ατμόσφαιρα καρναβαλιού για να αναπληρώσει τον χαμένο χρόνο. «Αλλά στους νέους δεν έχουν δοθεί τέτοια προνόμια» παρατηρεί και συνεχίζει την ανάλυση της την οποία επικεντρώνει στους νέους του Ηνωμένου Βασιλείου και τις δυσκολίες για μια πιο ανέμελη και ενδιαφέρουσα ζωή –όπως αυτή των προηγούμενων δεκαετιών- λόγου του συνεχώς αυξανόμενου κόστους ζωής» για να διευκρινίσει παρακάτω ότι «Πέρα από το θέμα του οικονομικού κόστους, φαίνεται ότι οι εμπειρίες που προσφέρονται για τους νέους είναι ούτως ή άλλως βαρετές. Τα φεστιβάλ δεν νοιάζονται πλέον πολύ για τον ηδονισμό, επιλέγουν σκηνές ευεξίας και πρωινή γιόγκα αντί για ρέματα αργά το βράδυ (…)».
Το ρήμα «πλήττω» είναι σίγουρα πιο ενδιαφέρουσα λέξη από το «βαριέμαι». Ίσως είναι αυτά τα δύο ταυ ανάμεσα στα φωνήεντα, ίσως είναι και οι 3 ερμηνείες της λέξης ως: καταφέρνω πλήγμα-χτύπημα σε κάποιον, προκαλώ ψυχική ή υλική βλάβη και τέλος αισθάνομαι πλήξη, ανία, δεν βρίσκω ενδιαφέρον σε τίποτα. Ετυμολογικά κατά τον Μπαμπινιώτη, προέρχεται από το αρχαίο «πλήσσω» που σημαίνει χτυπώ, ενώ το «βαριέμαι» αποτελεί απόδοση του γαλλικού «s’ ennuyer» που επίσης σημαίνει χτυπώ/βαρώ, εξού και το «βαριέμαι». Αυτό το «πλήττω» έχει κάτι το πιο μεγαλειώδες και η πλήξη είναι πιο μεγάλη και πιο βαριά εννοιολογικά από την βαρεμάρα. Σαν να υπάρχει ποσοτικά και ποιοτικά, περισσότερη ανία στην πλήξη… πιο βαθιά, πιο καθολική που παρασέρνει την ύπαρξη.
Όντως, οι δύο πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα είναι πιο φλατ, από αυτές του 20ου –μην ξεχνάμε ότι πριν από τα ‘60s, που ξεκινά την αναφορά της η Platt, είχαμε δύο Παγκόσμιους Πολέμους, ένα ψυχρό, ηγέτες που έπαιξαν σημαντικό ρόλο (θετικό ή αρνητικό) στην εξέλιξη της ιστορίας –Λένιν, Κλεμανσώ, Μουσολίνι, Ρούσβελτ, Στάλιν, Ντε Γκωλ, Χίλτερ, Τρούμαν, Κένεντυ, Θάτσερ, Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, Κάστρο, Μιτεράν, Αραφάτ, Μαντέλα, Γκεβάρα, Χομεϊνί, Καντάφι, Κιμ Σουνγκ, Σαντάμ Χουσείν, Χιροχίτο…, – είχαμε τον πόλεμο στο Βιετνάμ, ατομική βόμβα στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι, αποστολές στο διάστημα και Apollo 11, Woodstock, σουφραζέτες, πτώση του Τείχους στο Βερολίνο, Ευρωπαϊκή Ένωση, σημαντικά κινήματα στην τέχνη… και προφανώς πολλά ακόμη που διαφεύγουν της ενδεικτικής μνείας στο παρόν άρθρο. Παρεμπιπτόντως, κατά την άποψη μου, η δεκαετία των ΄60s είχε πιο πολύ διαμαρτυρία και όχι μόνο αισιοδοξία…
Το ότι πλήττουμε σήμερα, αν το δούμε από μια άλλη σκοπιά που ουσιαστική από αυτή της ποσότητας και του τρόπου της διασκέδασης, θα μπορούσε να οφείλεται σε μια ηρεμία που ήρθε ως επακόλουθο όλων αυτών των έντονων ιστορικών και πολιτικών γεγονότων του προηγούμενου αιώνα, ως απόρροια όσων ξεκίνησαν τότε και οδήγησαν σε στοιχειώδη πολιτική ηρεμία, σε διασφάλιση σε σημαντικό ποσοστό ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σε άλματα στην επιστήμη, την ιατρική και την τεχνολογία. Άλλωστε, όσο μεγαλύτερες πλειοψηφίες έχουν πρόσβαση σε περισσότερα πράγματα, όπως μόρφωση, ταξίδια, διασκέδαση, τόσο αυτά σταματούν αφενός να είναι είδηση και αφετέρου συνηθίζονται και γιατί όχι δημιουργούν ανία…
Ο 21ος αιώνας φαίνεται μέχρι στιγμής να έχει εγκαταλείψει τα ιδεολογικά πρόσημα του προηγούμενου αιώνα που κινήθηκαν στο φάσμα της αντιπαράθεσης καπιταλισμού-κομμουνισμού, δεξιάς-αριστεράς και αρχίζει να δημιουργεί νέα: παγκοσμιοποίηση, ισλαμοφοβία, μεταναστευτικό, ενεργειακή και περιβαλλοντική κρίση. Έχει έντονο τεχνολογικό και ψηφιακό πρόσημο. Έχει οικονομικές κρίσεις, έχει πανδημίες –η covid 19 ξεπέρασε κάθε ανθρώπινη φαντασία- έχει πόλεμο στην Ουκρανία, έχει Πούτιν και Ερντογάν. Σίγουρα όλα αυτά δεν μας αφήνουν να πλήξουμε, ασχέτως αν δεν διασκεδάζουμε.
Αν θέλουμε βέβαια να διασκεδάσουμε την όποια ανία μας, ας σκεφτούμε –δεν χρειάζεται σε καμία περίπτωση να το διαβάσουμε- το βιβλίο «Απλά μαθήματα ρητορικής» που έγραψε ο Άδωνις και παρουσιάστηκε αυτή την εβδομάδα στο αθηναϊκό κοινό ή ας «διασκεδάσουμε» με τις δηλώσεις του Twitter στα ελληνικά από τον Ερντογάν. Τώρα, αν θα βάλουμε τα γέλια ή τα κλάματα είναι άλλο θέμα. Πάντως σίγουρα θα ξυπνήσουμε από την όποια «πλήξη» μας… αυτή την «Μαύρη κατάρα, ανία βαρεμάρα» που τραγουδούσε ο Παύλος Παυλίδης στην «Αδρεναλίνη», στον παρθενικό δίσκο των Ξύλινων Σπαθιών, φτύνοντας σχεδόν τις λέξεις…
*Φωτογραφία εξωφύλλου: Michal Deska
Δεν υπάρχουν σχόλια