Ανθρωποκτονία ή Γυναικοκτονία?
Το τελευταίο διάστημα με αφορμή τη δολοφονία γυναικών έχει ανοίξει ένας διάλογος για το αν η δολοφονία γυναικών θα πρέπει να χαρακτηριστεί ως αυτοτελές ποινικό αδίκημα ή θα εντάσσεται στην ανθρωποκτονία από πρόθεση.
Ανθρωποκτονία ή Γυναικοκτονία?
Στο άρθρο 299 του Ποινικού Κώδικα στη μορφή που ισχύει σήμερα ορίζεται ότι «Όποιος σκότωσε άλλον τιμωρείται με ισόβια κάθειρξη» καταργώντας έτσι την προγενέστερη μορφή του, που προέβλεπε ότι : «Όποιος σκότωσε άλλον τιμωρείται με κάθειρξη ισόβια ή πρόσκαιρη τουλάχιστον δέκα ετών» (όπου πρόσκαιρη κάθειρξη σημαίνει ποινή τουλάχιστον 10 ετών -με ανώτατο όριο τα 15 έτη). Μέχρι το έτος 1993 που καταργήθηκε η ποινή του θανάτου, στην ανθρωποκτονία από πρόθεση προβλέπονταν η ποινή του θανάτου ή της ισόβιας κάθειρξης.
Ο νομοθέτης προέβλεψε για το συγκεκριμένο αδίκημα την βαρύτερη των ποινών, την ποινή της ισόβιας κάθειρξης, ανεξαρτήτως του αν το θύμα είναι άνδρας, γυναίκα, παιδιά, γονείς κλπ. Η ποινή δηλαδή δεν εξαρτάται από το γένος ή την ηλικία ή τη συγγένεια του θύτη και του θύματος, αλλά από την πράξη–δολοφονία και τη βούληση του δράστη να τελέσει το αδίκημα.
Ο όρος γυναικοκτονία εισήχθη το 1976, από τη φεμινίστρια και ακτιβίστρια κοινωνιολόγο Diana E. H. Russel η οποία εξήγησε το φαινόμενο του να δολοφονούνται γυναίκες από άνδρες, επειδή είναι γυναίκες. Η επιχειρηματολογία εκείνων που υποστηρίζουν την εισαγωγή του όρου γυναικοκτονία αναφέρεται στην κακοποιητική συμπεριφορά συζύγων ή συντρόφων γυναικών, στην πατριαρχική δομή της κοινωνίας, στην φυσική σωματική υπεροχή των ανδρών.
Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται: είναι αναγκαία η ποινική διάκριση και ποινική αντιμετώπιση της δολοφονίας της γυναίκας; Και ποια τα κριτήρια της ποινικής αντιμετώπισης; Διότι αν εισάγουμε στο νομικό μας σύστημα τον όρο γυναικοκτονία, πως θα αντιμετωπιστεί η ανθρωποκτονία παιδιών (τα οποία βιώνουν την ίδια συμπεριφορά στην οικογένεια) ή η ανθρωποκτονία γονέων. Θα εισάγουμε στο δικαιικό μας σύστημα τους όρους παιδοκτονία, μητροκτονία κλπ;
Η εισαγωγή ρατσιστικών χαρακτηριστικών στο έγκλημα της ανθρωποκτονίας από πρόθεση τι θα συνεισφέρει στην ποινική αντιμετώπιση του κατηγορουμένου; Ο νομοθέτης με το άρθρο 82Α του Ποινικού Κώδικα (έγκλημα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά) όρισε ότι: «Εάν έχει τελεστεί έγκλημα κατά παθόντος, η επιλογή του οποίου έγινε λόγω των χαρακτηριστικών φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκείας, αναπηρίας, γενετήσιου προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου, το πλαίσιο ποινής διαμορφώνεται ως εξής:
α) Στην περίπτωση πλημμελήματος, που τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος, το ελάχιστο όριο της ποινής αυξάνεται κατά έξι μήνες. Στις λοιπές περιπτώσεις πλημμελημάτων, το ελάχιστο όριο αυτής αυξάνεται κατά ένα έτος.
β) Στην περίπτωση κακουργήματος το ελάχιστο όριο ποινής αυξάνεται κατά δύο έτη».
Δηλαδή ο νομοθέτης επαύξησε τις ποινές στα εγκλήματα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά. Όμως στα εγκλήματα αυτά υπάρχει όριο ποινής και επομένως το Δικαστήριο κατά την επιμέτρηση της ποινής αυξάνει αυτή αναλόγως του αδικήματος (πλημμέλημα ή κακούργημα).
Στην ανθρωποκτονία από πρόθεση, η προβλεπόμενη ποινή είναι η ισόβια κάθειρξη. Δεν υπάρχει περιθώριο επαύξησης αυτής λόγω τέλεσης του εγκλήματος από ρατσιστικά κίνητρα. Σε τι θα συμβάλλει ο διαχωρισμός σε γυναικοκτονία κατά την απόδοση Δικαιοσύνης;
Η αντιμετώπιση του εγκλήματος της ανθρωποκτονίας θα πρέπει να είναι ενιαία, ανεξαρτήτως αν το θύμα είναι γυναίκα, άνδρας, παιδί.
Το νομικό μας οπλοστάσιο είναι πλήρως εφοδιασμένο για τη αντιμετώπιση του συγκεκριμένου αδικήματος. Η ανθρωποκτονία από πρόθεση (το ειδεχθέστερο των εγκλημάτων) αντιμετωπίζεται με τη βαρυτέρα των ποινών, την ισόβια κάθειρξη. Ο διαχωρισμός σε επιμέρους αντιμετώπιση δεν οδηγεί σε διαφορετική ποινική μεταχείριση. Διότι αν αρχίσει να γίνεται αυτού του είδους ο διαχωρισμός αδυσώπητα τίθεται το ερώτημα… Και η δολοφονία ενός παιδιού πως θα αντιμετωπιστεί?
Δεν απαιτείται κατά τη γνώμη μου, νέα νομοθετική ρύθμιση για την αντιμετώπιση της ανθρωποκτονίας από πρόθεση των γυναικών. Εκείνο που απαιτείται είναι η ταχεία και ορθή απονομή της Δικαιοσύνης για τη δικαίωση του θύματος ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας.
Νικολέττα Ν. Μπασδέκη, Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω
Δεν υπάρχουν σχόλια