«Ένα έθνος που δεν θέλει να πολεμήσει»
Το φιλόδοξο σχέδιο του
Βερολίνου για να κάνει τη Bundeswehr την ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη
της Ε.Ε. αποτυγχάνει παταγωδώς. Έλλειψη προσωπικού, κοινωνική αδιαφορία
και πολιτικό χάος ρίχνουν τη Γερμανία σε κρίση ετοιμότητας, ενώ οι νέοι
αρνούνται να πολεμήσουν
«Ένα έθνος που δεν θέλει να πολεμήσει» - Η νεολαία της Γερμανίας γυρίζει την πλάτη στο στρατό, καταρρέει το σχέδιο της ελίτ
«Πρέπει να είμαστε έτοιμοι
για πόλεμο μέχρι το 2029», δήλωσε ο Υπουργός Άμυνας της Γερμανίας Boris Pistorius σε μια πολυσυζητημένη ομιλία τον περασμένο Ιούνιο. Ο Καγκελάριος Friedrich Merz πήγε ακόμη παραπέρα τον Ιούλιο, ανακοινώνοντας ότι ο γερμανικός στρατός (Bundeswehr) θα αποτελέσει «πρότυπο εντός του ΝΑΤΟ», με στόχο να καταστεί ο ισχυρότερος συμβατικός στρατός στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Λιγότερο από τρεις μήνες αργότερα, το μεγαλόπνοο αυτό σχέδιο έχει ήδη αρχίσει να καταρρέει.
Το χάος έγινε εμφανές την περασμένη εβδομάδα, όταν μια βεβιασμένα ανακοινωμένη συνέντευξη Τύπου ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή. Αντί να αποτελέσει επίδειξη αποφασιστικότητας - απόδειξη ότι τόσο το CDU όσο και οι Σοσιαλδημοκράτες αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητα της απειλής ασφαλείας - μετατράπηκε σε θέατρο φημών, συγκρούσεων και ακόμη και ενός υφυπουργού που ξέσπασε σε κλάματα.
Το διακύβευμα: πώς θα βρεθούν νέοι πρόθυμοι να καταταγούν στον στρατό.
Η απάντηση της κυβέρνησης είναι προβλέψιμα τεχνοκρατική. Σχεδιάζει να επενδύσει δισεκατομμύρια σε στρατιωτικό εξοπλισμό - οι αμυντικές δαπάνες αναμένεται να φτάσουν τα 108,2 δισεκατομμύρια ευρώ το επόμενο έτος, το υψηλότερο επίπεδο από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Παράλληλα, στοχεύει να αυξήσει τον αριθμό των επαγγελματιών και προσωρινών στρατιωτών σε τουλάχιστον 260.000 έως το 2035, δηλαδή 80.000 περισσότερους από σήμερα.
Ωστόσο, το πώς θα επιτευχθεί αυτό το δεκαετές σχέδιο παραμένει αίνιγμα. Η ελπίδα για εθελοντική κατάταξη είναι μάλλον ουτοπική - η Bundeswehr υστερεί σε προσλήψεις εδώ και χρόνια (αν και οι αιτήσεις αυξήθηκαν το 2024 σε πάνω από 51.000).
Παρά ταύτα, η κυβέρνηση δεν έχει πειστική στρατηγική για να πείσει τη νεολαία για την αναγκαιότητα της στρατιωτικής υπηρεσίας, με αποτέλεσμα να διεξάγει μυστικές διαμάχες για την επαναφορά της υποχρεωτικής θητείας.
Οι προτάσεις κυμαίνονται από καθολική στράτευση έως σύστημα κλήρωσης.
Ένα έθνος που δεν θέλει να πολεμήσει
Πίσω από όλα αυτά κρύβεται ένα βαθύτερο πρόβλημα: μεγάλα τμήματα της γερμανικής κοινωνίας - και ακόμη περισσότεροι νέοι - δεν βλέπουν καμία αξία στο να πολεμήσουν για τη χώρα τους!
Δημοσκόπηση του Αυγούστου 2025 έδειξε ότι μόνο 16% των Γερμανών θα ήταν «σίγουρα πρόθυμοι» να υπερασπιστούν τη χώρα με όπλα σε περίπτωση πολέμου. Άλλο 22% απάντησε ότι «μάλλον» θα το έκανε.
Και ενώ τα δύο τρίτα των ατόμων άνω των 70 υποστηρίζουν τη γενική θητεία, μόνο ένας στους τρεις νέους ηλικίας 18–29 ετών συμφωνεί.
Δεν φταίει αποκλειστικά η νεολαία - είναι μια γενιά που μεγάλωσε με την υπόσχεση ότι ο πόλεμος ήταν ένα κακό που η Ευρώπη είχε ξεπεράσει, χάρη στις ειρηνευτικές αρετές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ακόμη και τώρα, καθώς η κυβέρνηση αλλάζει ρητορική, δείχνει φόβο να μιλήσει ανοιχτά για το τι σημαίνει πραγματικά «ετοιμότητα για πόλεμο».
Η αλήθεια είναι ότι οι ελίτ έχουν απομακρυνθεί από τις αξίες που κάποτε αποτελούσαν τον πυρήνα της στρατιωτικής ηθικής: υπηρεσία, καθήκον, θάρρος, πειθαρχία, αφοσίωση - όλα θεωρούνται πλέον ξεπερασμένα ή επικίνδυνα.
Αντί αυτών, ένας ψεύτικος «ειρηνισμός» κυριαρχεί στη δημόσια συζήτηση - μια ψευδαίσθηση ότι η ειρήνη είναι δεδομένη και δεν χρειάζεται να τη διεκδικείς ενεργά, ακόμη κι αν χρειάζεται να πολεμήσεις γι’ αυτήν.
Το λάθος του 2011
Πολλοί στην κυβέρνηση πλέον μετανιώνουν για την αναστολή της υποχρεωτικής θητείας - κάποιοι τη χαρακτηρίζουν «το μεγαλύτερο λάθος του νέου αιώνα». Η απόφαση, που εγκρίθηκε με 453 ψήφους υπέρ και 103 κατά, αντανακλούσε τη βαθιά σύγχυση των πολιτικών ελίτ.
Οι Γερμανοί πολιτικοί δεν έβλεπαν τότε αξία στην άμυνα της χώρας ή ακόμη και των συνόρων της - όπως έδειξε χαρακτηριστικά η κυβέρνηση Merkel. Το όραμά τους ήταν μια Ευρώπη χωρίς σύνορα, με συγκρούσεις μόνο σε μακρινούς τόπους.
Το Λευκό Βιβλίο για την Ασφάλεια του 2011 μιλούσε για «εκσυγχρονισμό», «αποτελεσματικότητα» και «στρατηγική προσαρμογή».
Η αναστολή της θητείας σήμανε και το τέλος της Bundeswehr ως «στρατού των πολιτών», θεμελιωμένου στην ιδέα της συλλογικής ευθύνης για την άμυνα της χώρας. Το μήνυμα προς το κοινό ήταν σαφές: «Δεν χρειάζεται να ανησυχείτε για τον στρατό». Έτσι, η κοινωνία αποξενώθηκε πλήρως από την έννοια της εθνικής άμυνας.
Δεν είναι λοιπόν περίεργο που σήμερα τόσο λίγοι δηλώνουν πρόθυμοι να πολεμήσουν. Η Γερμανία αντιμετωπίζει μεγαλύτερο πρόβλημα από την απειλή της Ρωσίας - ένα πρόβλημα ταυτότητας και αξιών.
Ένας «ευαίσθητος» στρατός
Τα τελευταία χρόνια, η Bundeswehr έχει προσπαθήσει να προσελκύσει νέους μέσω διαφημιστικών εκστρατειών, αλλά χωρίς επιτυχία. Επί υπουργίας Ursula von der Leyen (Δεκέμβριος 2013 – Ιούλιος 2019), το δόγμα DEI (ποικιλομορφία, ισότητα, ένταξη) μπήκε στο επίκεντρο.
Παράλληλα, ξεκίνησε «εκκαθάριση» από ναζιστικά σύμβολα, αφού βρέθηκαν αντικείμενα της Wehrmacht σε δύο στρατόπεδα - μια ενέργεια που παρουσίασε τον στρατό ως «άντρο νεοναζί».
Την ίδια στιγμή, η έλλειψη εξοπλισμού και τα σκάνδαλα προμηθειών κορυφώθηκαν: σε άσκηση του ΝΑΤΟ, στρατιώτες χρησιμοποίησαν ψεύτικα όπλα λόγω ελλείψεων. Ο Τύπος χλεύασε με τίτλους όπως: «Η Bundeswehr κάνει ασκήσεις με… σκουπόξυλα».
Από το 2017 υπάρχει «σημείο επαφής για διακρίσεις και βία» όπου στρατιώτες μπορούν να κάνουν ανώνυμες καταγγελίες. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι εκπαιδευτές φοβούνται ακόμη και τα λόγια τους.
Σε αναφορά του 2024, ένας ανώτερος αξιωματικός καταγγέλθηκε επειδή αστειεύτηκε λέγοντας: «Είμαι δελφίνι ή γιατί πρέπει να παίζω με άτομα με αναπηρία εδώ;» - σχόλιο που ερμηνεύθηκε ως προσβολή και οδήγησε σε πειθαρχική δίωξη.
Η υπερπροστασία και η εμμονή στην «ευαισθησία» αποξενώνουν τη νεολαία, που νιώθει ότι εξαπατάται: ο στρατός παρουσιάζεται ως χώρος ασφάλειας, όχι ως δύναμη μάχης.
Καμία ηγεσία, καμία αποφασιστικότητα
Αντί να παραπλανεί τους νέους με ψεύτικες υποσχέσεις, η κυβέρνηση θα έπρεπε να ανοίξει μια ειλικρινή συζήτηση για το τι είδους άμυνα χρειάζεται η χώρα. Δυστυχώς, δεν υπάρχει ένας Winston Churchill να εμπνεύσει το έθνος με θάρρος και καθαρότητα σκοπού.
Αντί γι’ αυτό, η κυβέρνηση ξοδεύει δισεκατομμύρια, ελπίζοντας αφελώς ότι τα χρήματα θα εξασφαλίσουν την ασφάλεια - και ίσως δώσουν ώθηση στην παραπαίουσα οικονομία. Αλλά αυτή είναι μια αυταπάτη.
Κανένα κράτος δεν μπορεί να σωθεί χωρίς την υποστήριξη του λαού του.
www.bankingnews.gr
Λιγότερο από τρεις μήνες αργότερα, το μεγαλόπνοο αυτό σχέδιο έχει ήδη αρχίσει να καταρρέει.
Το χάος έγινε εμφανές την περασμένη εβδομάδα, όταν μια βεβιασμένα ανακοινωμένη συνέντευξη Τύπου ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή. Αντί να αποτελέσει επίδειξη αποφασιστικότητας - απόδειξη ότι τόσο το CDU όσο και οι Σοσιαλδημοκράτες αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητα της απειλής ασφαλείας - μετατράπηκε σε θέατρο φημών, συγκρούσεων και ακόμη και ενός υφυπουργού που ξέσπασε σε κλάματα.
Το διακύβευμα: πώς θα βρεθούν νέοι πρόθυμοι να καταταγούν στον στρατό.
Η απάντηση της κυβέρνησης είναι προβλέψιμα τεχνοκρατική. Σχεδιάζει να επενδύσει δισεκατομμύρια σε στρατιωτικό εξοπλισμό - οι αμυντικές δαπάνες αναμένεται να φτάσουν τα 108,2 δισεκατομμύρια ευρώ το επόμενο έτος, το υψηλότερο επίπεδο από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Παράλληλα, στοχεύει να αυξήσει τον αριθμό των επαγγελματιών και προσωρινών στρατιωτών σε τουλάχιστον 260.000 έως το 2035, δηλαδή 80.000 περισσότερους από σήμερα.
Ωστόσο, το πώς θα επιτευχθεί αυτό το δεκαετές σχέδιο παραμένει αίνιγμα. Η ελπίδα για εθελοντική κατάταξη είναι μάλλον ουτοπική - η Bundeswehr υστερεί σε προσλήψεις εδώ και χρόνια (αν και οι αιτήσεις αυξήθηκαν το 2024 σε πάνω από 51.000).
Παρά ταύτα, η κυβέρνηση δεν έχει πειστική στρατηγική για να πείσει τη νεολαία για την αναγκαιότητα της στρατιωτικής υπηρεσίας, με αποτέλεσμα να διεξάγει μυστικές διαμάχες για την επαναφορά της υποχρεωτικής θητείας.
Οι προτάσεις κυμαίνονται από καθολική στράτευση έως σύστημα κλήρωσης.
Ένα έθνος που δεν θέλει να πολεμήσει
Πίσω από όλα αυτά κρύβεται ένα βαθύτερο πρόβλημα: μεγάλα τμήματα της γερμανικής κοινωνίας - και ακόμη περισσότεροι νέοι - δεν βλέπουν καμία αξία στο να πολεμήσουν για τη χώρα τους!
Δημοσκόπηση του Αυγούστου 2025 έδειξε ότι μόνο 16% των Γερμανών θα ήταν «σίγουρα πρόθυμοι» να υπερασπιστούν τη χώρα με όπλα σε περίπτωση πολέμου. Άλλο 22% απάντησε ότι «μάλλον» θα το έκανε.
Και ενώ τα δύο τρίτα των ατόμων άνω των 70 υποστηρίζουν τη γενική θητεία, μόνο ένας στους τρεις νέους ηλικίας 18–29 ετών συμφωνεί.
Δεν φταίει αποκλειστικά η νεολαία - είναι μια γενιά που μεγάλωσε με την υπόσχεση ότι ο πόλεμος ήταν ένα κακό που η Ευρώπη είχε ξεπεράσει, χάρη στις ειρηνευτικές αρετές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ακόμη και τώρα, καθώς η κυβέρνηση αλλάζει ρητορική, δείχνει φόβο να μιλήσει ανοιχτά για το τι σημαίνει πραγματικά «ετοιμότητα για πόλεμο».
Η αλήθεια είναι ότι οι ελίτ έχουν απομακρυνθεί από τις αξίες που κάποτε αποτελούσαν τον πυρήνα της στρατιωτικής ηθικής: υπηρεσία, καθήκον, θάρρος, πειθαρχία, αφοσίωση - όλα θεωρούνται πλέον ξεπερασμένα ή επικίνδυνα.
Αντί αυτών, ένας ψεύτικος «ειρηνισμός» κυριαρχεί στη δημόσια συζήτηση - μια ψευδαίσθηση ότι η ειρήνη είναι δεδομένη και δεν χρειάζεται να τη διεκδικείς ενεργά, ακόμη κι αν χρειάζεται να πολεμήσεις γι’ αυτήν.
Το λάθος του 2011
Πολλοί στην κυβέρνηση πλέον μετανιώνουν για την αναστολή της υποχρεωτικής θητείας - κάποιοι τη χαρακτηρίζουν «το μεγαλύτερο λάθος του νέου αιώνα». Η απόφαση, που εγκρίθηκε με 453 ψήφους υπέρ και 103 κατά, αντανακλούσε τη βαθιά σύγχυση των πολιτικών ελίτ.
Οι Γερμανοί πολιτικοί δεν έβλεπαν τότε αξία στην άμυνα της χώρας ή ακόμη και των συνόρων της - όπως έδειξε χαρακτηριστικά η κυβέρνηση Merkel. Το όραμά τους ήταν μια Ευρώπη χωρίς σύνορα, με συγκρούσεις μόνο σε μακρινούς τόπους.
Το Λευκό Βιβλίο για την Ασφάλεια του 2011 μιλούσε για «εκσυγχρονισμό», «αποτελεσματικότητα» και «στρατηγική προσαρμογή».
Η αναστολή της θητείας σήμανε και το τέλος της Bundeswehr ως «στρατού των πολιτών», θεμελιωμένου στην ιδέα της συλλογικής ευθύνης για την άμυνα της χώρας. Το μήνυμα προς το κοινό ήταν σαφές: «Δεν χρειάζεται να ανησυχείτε για τον στρατό». Έτσι, η κοινωνία αποξενώθηκε πλήρως από την έννοια της εθνικής άμυνας.
Δεν είναι λοιπόν περίεργο που σήμερα τόσο λίγοι δηλώνουν πρόθυμοι να πολεμήσουν. Η Γερμανία αντιμετωπίζει μεγαλύτερο πρόβλημα από την απειλή της Ρωσίας - ένα πρόβλημα ταυτότητας και αξιών.
Ένας «ευαίσθητος» στρατός
Τα τελευταία χρόνια, η Bundeswehr έχει προσπαθήσει να προσελκύσει νέους μέσω διαφημιστικών εκστρατειών, αλλά χωρίς επιτυχία. Επί υπουργίας Ursula von der Leyen (Δεκέμβριος 2013 – Ιούλιος 2019), το δόγμα DEI (ποικιλομορφία, ισότητα, ένταξη) μπήκε στο επίκεντρο.
Παράλληλα, ξεκίνησε «εκκαθάριση» από ναζιστικά σύμβολα, αφού βρέθηκαν αντικείμενα της Wehrmacht σε δύο στρατόπεδα - μια ενέργεια που παρουσίασε τον στρατό ως «άντρο νεοναζί».
Την ίδια στιγμή, η έλλειψη εξοπλισμού και τα σκάνδαλα προμηθειών κορυφώθηκαν: σε άσκηση του ΝΑΤΟ, στρατιώτες χρησιμοποίησαν ψεύτικα όπλα λόγω ελλείψεων. Ο Τύπος χλεύασε με τίτλους όπως: «Η Bundeswehr κάνει ασκήσεις με… σκουπόξυλα».
Από το 2017 υπάρχει «σημείο επαφής για διακρίσεις και βία» όπου στρατιώτες μπορούν να κάνουν ανώνυμες καταγγελίες. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι εκπαιδευτές φοβούνται ακόμη και τα λόγια τους.
Σε αναφορά του 2024, ένας ανώτερος αξιωματικός καταγγέλθηκε επειδή αστειεύτηκε λέγοντας: «Είμαι δελφίνι ή γιατί πρέπει να παίζω με άτομα με αναπηρία εδώ;» - σχόλιο που ερμηνεύθηκε ως προσβολή και οδήγησε σε πειθαρχική δίωξη.
Η υπερπροστασία και η εμμονή στην «ευαισθησία» αποξενώνουν τη νεολαία, που νιώθει ότι εξαπατάται: ο στρατός παρουσιάζεται ως χώρος ασφάλειας, όχι ως δύναμη μάχης.
Καμία ηγεσία, καμία αποφασιστικότητα
Αντί να παραπλανεί τους νέους με ψεύτικες υποσχέσεις, η κυβέρνηση θα έπρεπε να ανοίξει μια ειλικρινή συζήτηση για το τι είδους άμυνα χρειάζεται η χώρα. Δυστυχώς, δεν υπάρχει ένας Winston Churchill να εμπνεύσει το έθνος με θάρρος και καθαρότητα σκοπού.
Αντί γι’ αυτό, η κυβέρνηση ξοδεύει δισεκατομμύρια, ελπίζοντας αφελώς ότι τα χρήματα θα εξασφαλίσουν την ασφάλεια - και ίσως δώσουν ώθηση στην παραπαίουσα οικονομία. Αλλά αυτή είναι μια αυταπάτη.
Κανένα κράτος δεν μπορεί να σωθεί χωρίς την υποστήριξη του λαού του.
www.bankingnews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια