Ο «μεγάλος συνασπισμός» της Γερμανίας παίρνει σάρκα και οστά: Τι σημαίνει για την οικονομία

Οι οικονομολόγοι βλέπουν προκλήσεις στη μεταρρύθμιση του φρένου χρέους, ενώ οι αγορές παρακολουθούν για αλλαγές πολιτικής στις επενδύσεις και τους δημοσιονομικούς κανόνες.

Το κεντροδεξιό CDU/CSU του Φρίντριχ Μερτς κέρδισε τις ομοσπονδιακές εκλογές στη Γερμανία, αλλά με ποσοστό μόλις 28,5% των ψήφων, το κόμμα αντιμετωπίζει ένα κατακερματισμένο πολιτικό τοπίο και πρόκειται να αναβιώσει τον λεγόμενο "Μεγάλο Συνασπισμό" με το αποδυναμωμένο SPD του Όλαφ Σολτς.

Καθώς ξεκινούν οι συνομιλίες για τον συνασπισμό, οι επενδυτές παρακολουθούν στενά για μηνύματα σχετικά με τη δημοσιονομική πορεία της Γερμανίας, με τους οικονομολόγους να διχάζονται για το αν η νέα κυβέρνηση θα είναι σε θέση να υλοποιήσει ουσιαστικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις.

Ένα κατακερματισμένο αποτέλεσμα, αλλά ένας οικείος συνασπισμός

Μετά από μια μακρά εκλογική νύχτα στις 23 Φεβρουαρίου, το πολιτικό κέντρο της Γερμανίας διατηρήθηκε, αλλά μόλις και μετά βίας. Το CDU/CSU του Merz εξασφάλισε 208 έδρες, γεγονός που το καθιστά το μεγαλύτερο κόμμα της Bundestag, ακολουθούμενο από την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) με 152 έδρες.

Το SPD, το οποίο κυβερνά υπό τον Scholz από το 2021, υπέστη βαριές απώλειες, πέφτοντας στις 120 έδρες. Οι Πράσινοι, που συμμετείχαν στον απερχόμενο συνασπισμό, σημείωσαν επίσης πτώση, ενώ το ακροαριστερό Die Linke σημείωσε μικρά κέρδη.

Το Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (FDP) υπέστη εντυπωσιακή κατάρρευση, χάνοντας και τις 91 έδρες που κέρδισε στις εκλογές του 2021, αφού δεν κατάφερε να πιάσει το όριο του 5% για την είσοδο στο κοινοβούλιο. Ο ηγέτης του και πρώην υπουργός Οικονομικών, Κρίστιαν Λίντνερ, παραιτήθηκε.

"Το γερμανικό πολιτικό τοπίο έχει γίνει πιο κατακερματισμένο από ποτέ", δήλωσε ο Carsten Brzeski, παγκόσμιος επικεφαλής μακροοικονομικών της ING.

"Ενώ οι Χριστιανοδημοκράτες ήρθαν πρώτοι, έμειναν πολύ πίσω από τη σαρωτική εντολή για τη μεταρρύθμιση της Γερμανίας, στην οποία ήλπιζε ο υποψήφιος καγκελάριός τους Φρίντριχ Μερτς", ανέφερε η DWS σε σημείωμά της τη Δευτέρα.

Παρά τη νίκη του Merz, η επίδοση του CDU/CSU δεν ήταν καθόλου συντριπτική -η δεύτερη πιο αδύναμη στην ιστορία του- και ανάγκασε το κόμμα να προχωρήσει σε συνομιλίες συνασπισμού με το SPD.

Ο Markus Söder, ο ηγέτης του CSU, του αδελφού κόμματος του CDU στη Βαυαρία, έχει ήδη αποκλείσει τη συνεργασία με τους Πράσινους, αφήνοντας έναν ανανεωμένο "Μεγάλο Συνασπισμό" ως τη μόνη βιώσιμη επιλογή.

Το CDU/CSU και το SPD έχουν κυβερνήσει μαζί πολλές φορές, σχηματίζοντας "μεγάλους συνασπισμούς" το 1966-1969, το 2005-2009, το 2013-2018 και το 2018-2021.

Το δίλημμα του φρένου χρέους

Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η επόμενη κυβέρνηση είναι αν θα μπορέσει να μεταρρυθμίσει το συνταγματικό φρένο χρέους της Γερμανίας, το οποίο περιορίζει αυστηρά τον κρατικό δανεισμό.

Η Goldman Sachs σημειώνει ότι η πρόκληση έγκειται στο γεγονός ότι το AfD και το Die Linke κατέχουν συνολικά 216 έδρες - πάνω από το ένα τρίτο της Bundestag - γεγονός που τους δίνει τη δυνατότητα να ασκήσουν βέτο σε τυχόν συνταγματικές τροποποιήσεις.

"Το AfD είναι κατά της μεταρρύθμισης του φρένου χρέους. Το Linke είναι κατά της αύξησης των αμυντικών δαπανών, αν και θα μπορούσε να υποστηρίξει μια μεταρρύθμιση του φρένου χρέους για την αύξηση των επενδύσεων", δήλωσε ο Niklas Garnadt, οικονομολόγος της Goldman Sachs.

Παρά τα εμπόδια αυτά, υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι για την αύξηση του δημοσιονομικού χώρου.

Μια προσέγγιση θα μπορούσε να είναι η χρήση κοινής ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για τις στρατιωτικές δαπάνες, καθώς το χρέος που έχει εκδοθεί από την ΕΕ δεν θα προσμετράται στο φρένο χρέους της Γερμανίας.

Μια άλλη δυνατότητα είναι η μεταρρύθμιση του φρένου χρέους, την οποία το Die Linke θα μπορούσε να υποστηρίξει εάν συνδεόταν με υψηλότερες επενδυτικές δαπάνες.

Τέλος, η κυβέρνηση θα μπορούσε να επικαλεστεί τη ρήτρα διαφυγής ως απάντηση σε μια εξωτερική κρίση, χαλαρώνοντας προσωρινά τα όρια δανεισμού. "Αυτό θα δημιουργούσε κάποιο δημοσιονομικό χώρο πέρα από τα όρια του φρένου χρέους κατά το οικονομικό έτος κατά το οποίο ενεργοποιείται η ρήτρα διαφυγής", δήλωσε ο Garnadt.

Ο Philip Bokeloh, ανώτερος οικονομολόγος της ABN Amro, είναι πιο αισιόδοξος για τη μεταρρύθμιση του φρένου χρέους, λέγοντας ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να γίνει σε έναν ανανεωμένο "Μεγάλο Συνασπισμό".

"Η χαλάρωση του φρένου χρέους ανοίγει επίσης την πόρτα για την εφαρμογή των προτάσεων της έκθεσης Ντράγκι, η οποία απαιτεί περαιτέρω ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και υψηλότερες επενδύσεις στην ενεργειακή μετάβαση, την καινοτομία και την άμυνα", δήλωσε ο Bokeloh.

Περιορισμένα περιθώρια για μεγάλες οικονομικές μεταρρυθμίσεις, αλλά μπορεί να προκύψουν εκπλήξεις

Πέρα από το φρένο χρέους, οι οικονομολόγοι είναι επιφυλακτικοί ότι μια κυβέρνηση CDU/CSU-SPD θα προωθήσει σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

"Η λαχτάρα πολλών Γερμανών και Ευρωπαίων για γερμανική πολιτική και οικονομική σταθερότητα δεν θα τελειώσει σήμερα και είναι δύσκολο να δούμε την επόμενη κυβέρνηση να είναι σε θέση να προσφέρει πολύ περισσότερα για την οικονομία από μια βραχύβια θετική επίδραση από κάποιες μειώσεις φόρων, μικρές μεταρρυθμίσεις και λίγο περισσότερες επενδύσεις", δήλωσε ο Brzeski της ING.

"Μια μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος μοιάζει εξαιρετικά απίθανη", πρόσθεσε.

Σύμφωνα με την DWS αυτό θα είναι "ελαφρώς απογοητευτικό για τις αγορές μετοχών βραχυπρόθεσμα. Ωστόσο, μεσοπρόθεσμα, οι πραγματικές επιπτώσεις της πολιτικής θα έχουν μεγαλύτερη σημασία από τα αποτελέσματα των εκλογών".

Παρά την πολιτική αβεβαιότητα, υπάρχει πλέον "μια απτή αίσθηση επείγοντος μεταξύ των κυρίαρχων φορέων χάραξης πολιτικής, όχι μόνο λόγω της διεθνούς πίεσης", σημείωσαν οι αναλυτές της DWS. "Αυτό θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για έναν σχετικά ομαλό σχηματισμό συνασπισμού, ο οποίος θα μπορούσε να αποτελέσει μια μετριοπαθή θετική έκπληξη για τις αγορές".

Τη Δευτέρα, ο γερμανικός δείκτης DAX σημείωσε άνοδο 1,6% έως τις 11 π.μ. ώρα Ελλάδας μετά τα αποτελέσματα των εκλογών, σε τροχιά για την καλύτερη συνεδρίαση από τα μέσα Ιανουαρίου. Η Vonovia SE και η Rheinmetall AG ηγήθηκαν των κερδών, σημειώνοντας άνοδο 4,1% και 3,9% αντίστοιχα.

https://gr.euronews.com