Σημαντική δικαστική εξέλιξη

 

Σύμφωνα με τους δανειολήπτες που έχουν προσφύγει στα δικαστήρια, αν ο τόκος υπολογισθεί επι του άληκτου κεφαλαίου, η τοκοχρεωλυτική επιβάρυνση υπερβαίνει τις δυνατότητες και αντοχές τους

 

Πέμπτη 27/02/2025 

Σημαντική δικαστική εξέλιξη - Άρειος Πάγος: Υπέρ των κόκκινων δανειοληπτών η εισήγηση Αδειλίνη για τα «πανωτόκια»

Ως ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η σημερινή ημέρα (27/2) για τους αποκαλούμενους «κόκκινους δανειολήπτες» στη χώρα μας.
Συγκεκριμένα, στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου συζητήθηκε η υπόθεση για τον τρόπο τοκισμού των τοκοχρεολυτικών δόσεων των οφειλετών προς τα funds στο πλαίσιο του νόμου Κατσέλη.
Ένα ζήτημα που αφορά και πλήττει πάνω από 150.000 οφειλέτες.
Η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γεωργία Αδειλίνη πήρε θέση υπέρ των κόκκινων δανειοληπτών λέγοντας ειδικότερα πως «ο υπολογισμός του επιτοκίου πρέπει να γίνει επί της μηνιαίας δόσης και όχι επί του κεφαλαίου της οφειλής, διότι κατ’ αυτόν τον τρόπο εναρμονίζεται με τον πρωταρχικό σκοπό του ν. 3869/2010, δηλαδή την αντιμετώπιση των σοβαρών οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων στα οποία οδήγησε η υπερχρέωση των φυσικών προσώπων και την απαλλαγή των χρεών των υπερχρεωμένων δανειοληπτών, προς εξυπηρέτηση του ευρύτερου, δημόσιου συμφέροντος, σκοπού της επανάκτησης από τους τελευταίους της αγοραστικής τους δύναμης και της επανένταξής τους στην οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα».
Επιπροσθέτως, η ανώτατη λειτουργός τόνισε ότι «βασικό κριτήριο επί του οποίου εδράζεται η θέση αυτή, συνιστά η διασφάλιση της αξιοπρεπούς διαβίωσης του οφειλέτη και της οικογένειάς του, ο συνδυασμός της μεγαλύτερης κατά το δυνατόν ικανοποίησης των πιστωτών με τη βασική προστασία της προσωπικής αξιοπρέπειας και, συνακόλουθα, την εξασφάλιση και διατήρηση ενός στοιχειώδους επιπέδου διαβίωσης του οφειλέτη και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του».
Σύμφωνα με τους δανειολήπτες που έχουν προσφύγει στα δικαστήρια, αν ο τόκος υπολογισθεί επι του άληκτου κεφαλαίου, η τοκοχρεωλυτική επιβάρυνση υπερβαίνει τις δυνατότητες και αντοχές τους.

Η θέση των funds 

Από την πλευρά τους, τα funds (σσ.Τράπεζες, εταιρείες διαχείρισης κ.λπ.) υποστήριξαν ότι το επιτόκιο των μηνιαίων δόσεων υπολογίζεται επί του συνόλου της οφειλής και όχι επί κάθε μηνιαίας δόσης, κάτι το οποίο έχει ως αποτέλεσμα η μηνιαία δόση του δανείου, να υπερδιπλασιάζεται, ενώ οι δανειολήπτες απάντησαν ότι η ορθή ερμηνεία του άρθρου 9 παρ. 2 του νόμου 3689/2010 (νόμος Κατσέλη), επιβάλλει το επιτόκιο να υπολογίζεται επί κάθε μηνιαίας δόσης και όχι επί του κεφαλαίου.

Παρέμβαση ΔΣΑ

Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών παρενέβη στη δίκη με πρόσθετη παρέμβαση για την σοβαρή υπόθεση με αφορμή την υπόθεση μιας δανειολήπτριας στα Ιωάννινα, για την περίπτωση της οποίας στάλθηκε και το ερώτημα από το εκεί δικαστήριο, προκειμένου για να λυθεί μια και καλή το σοβαρότατο αυτό κοινωνικό θέμα από τον Άρειο Πάγο.
Και αυτό διότι η δίκη στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου που πραγματοποιήθηκε σήμερα Πέμπτη, 27 Φεβρουαρίου είναι πιλοτική, όπως λέγεται, δηλαδή η απόφαση που θα εκδοθεί, δεν θα αφορά μόνον την υπόθεση των Ιωαννίνων, αλλά όλες τις υποθέσεις ανα την επικράτεια με το ίδιο αντικείμενο.
Στη δίκη στην Ολομέλεια του Αρείου πάγου τονίστηκε μεταξύ άλλων, ότι σκοπός του ν. 3689/2010 (νόμος Κατσέλη που έχει πολλές τροποποιήσεις από τότε) είναι η επανένταξη του υπερχρεωμένου δανειολήπτη στην οικονομική και κοινωνική ζωή και ως εκ τούτου το ύψος των τόκων, όταν υπολογίζεται στο σύνολο της οφειλής, ανατρέπει την ουσία της προστασίας του νόμου και οδηγεί δανειολήπτες σε εξαθλίωση.
Για τη δίκη ενώπιον της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου αποφάσισε, όπως προβλέπει ο νόμος, τριμελής Επιτροπή, αποτελούμενη από την Πρόεδρο του Αρείου Πάγου Ιωάννα Κλάπα, την αρχαιότερη αντιπρόεδρο Μαρουλιώ Δαβίου και την επικεφαλής του αρμόδιου Τμήματος του ανωτάτου δικαστηρίου Αλεξάνδρα Αποστολάκη. Η τριμελής επιτροπή συνεδρίασε στις 5 Νοεμβρίου και αποφάσισε πως το θέμα είναι πολύ σοβαρό και οφείλει γι’ αυτό να αποφασίσει η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου σε δίκη, πιλοτική.

Ποιοι παρέστησαν στη δίκη:

Παράσταση της Ολομέλειας και του ΔΣΑ στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου για το ζήτημα του εκτοκισμού των δανείων δανειοληπτών από τα funds και τις Τράπεζες έγραψε σε ανάρτηση του ο Δημήτρης Βερβεσός:
«Για άλλη μια φορά οι Δικηγορικοί Σύλλογοι στο πλευρό των πιο αδύναμων συμπολιτών μας και της κοινωνίας κατ’ εφαρμογή του άρθρου 90 ΚΔ - Παρέστησαν οι Πρόεδροι του ΔΣΘεσσαλονικης και Πειραιά Δημήτρης Φινοκαλιώτης και Ηλίας Κλάππας,η ΓΓ του ΔΣΑ Χριστίνα Τσαγκλή ο σύμβουλος του ΔΣΑ Δημήτρης Λυριτσης και οι νομικοί παραστάτες καθηγητές Στέλιος Σταματόπουλος, Γιάννης Δεληκωστοπουλος και Πάνος Νικολοπουλος(και νομικός σύμβουλος ΔΣΑ), οι δικηγόροι Τάκης Σκαρίπας και Χ Παππας και ο Διευθυντής του ΔΣΑ Κώστας Ριζος» σχολίασε ο πρόεδρος του ΔΣΑ και της Ολομέλειας δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος.
Ενώ μετά την θετική θέση Αδειλίνη, σχολίασε «Μόλις πληροφορηθήκαμε ότι η Εισαγγελέας του Αρείου Παγου κυρία Αδειλινη εισηγήθηκε θετικά υπέρ των απόψεών μας».

Το χρονικό 

Το πρόβλημα των αποκαλούμενων «πανωτοκίων» είναι ευρέως γνωστό. Δημιουργήθηκε κυρίως τις δεκαετίες ’80 και ’90 και αφορούσε χιλιάδες επιχειρήσεις και νοικοκυριά των οποίων το χρέος είχε διογκωθεί υπέρμετρα με κίνδυνο την οικονομική καταστροφή παραγωγικών μονάδων και οικογενειών.
Ωστόσο, αν και ο νόμος ισχύει από το 2004, είναι αρκετά τα ζητήματα στα οποία υπάρχει μέχρι και σήμερα αμφισβήτηση, με αποτέλεσμα τα πιστωτικά ιδρύματα να ακολουθούν τη δική τους κάθε φορά πολιτική, παραπέμποντας τους δανειολήπτες στη δικαστική προσφυγή.
Από την πλευρά τους οι εταιρείες διαχείρισης εφαρμόζουν το εξής: το επιτόκιο υπολογίζεται επί του συνόλου της οφειλής και όχι επί κάθε μηνιαίας δόσης.
Ως αποτέλεσμα τελικά η μηνιαία δόση υπερδιπλασιάζεται, ενώ κατά την αντίθετη άποψη η ορθή ερμηνεία του άρθρου 9 παρ. 2 του ν. 3689/2010 επιβάλλει το επιτόκιο να υπολογίζεται επί κάθε μηνιαίας δόσης».
Επειδή, τα δικαστήρια έχουν εκδώσει αντιφατικές αποφάσεις επί Αιτήσεων Ερμηνείας των οφειλετών (καίτοι η συντριπτική πλειοψηφία των αποφάσεων αποδέχεται την εφαρμογή του επιτοκίου επί της δόσης), το Ειρηνοδικείο Ιωαννίνων, κρίνοντας επί αντίστοιχης υποθέσεως, έκρινε σκόπιμο να υποβάλλει στην Επιτροπή του αρθ. 20Α Κ.Πολ.Δ. του ΑΠ προδικαστικό ερώτημα για το ζήτημα, ζητώντας να κρίνει η Επιτροπή εάν η υπόθεση πρέπει να εισαχθεί προς συζήτηση στην Πλήρη Ολομέλεια του ΑΠ γιατί αφορά δυσχερές ερμηνευτικό νομικό ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος που έχει συνέπειες σε ευρύτερο κύκλο ανθρώπων.

Το χρονικό - Η πιλοτική δίκη από ΑΠ

Έτσι, ο Άρειος Πάγος στις 5 Νοεμβρίου 2024 σε (πιλοτική δίκη) ξεκίνησε τη συζήτηση για τον υπολογισμό τόκων με σκοπό τη διάσωση πρώτης κατοικίας.

Το κύριο ερώτημα που τίθεται είναι εάν θα υπολογίζονται στο σύνολο της οφειλής ή στο ποσό της μηνιαίας δόσης.
Στην υπόθεση έχουν ήδη ασκήσει Πρόσθετες Παρεμβάσεις υπέρ της οφειλέτιδος οι Δικηγορικοί Σύλλογοι Ιωαννίνων και Αθηνών.

Όπως ανέλυε για το BN ο Δημήτριος Α. Λυρίτσης, Δικηγόρος, ειδικός σε θέματα κόκκινων δανείων, Μέλος ΔΣ Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (ΔΣΑ)

«Ο ν. 3869/10 (Νόμος Κατσέλη) αποτέλεσε για χιλιάδες δανειολήπτες που περιήλθαν, άνευ δόλου, σε μόνιμη αδυναμία αποπληρωμής των χρεών τους, ασφαλές νομικό καταφύγιο τα χρόνια της μεγάλης κρίσης προκειμένου να ρυθμίσουν τις οφειλές και να προστατεύσουν την πρώτη κατοικία τους.
Σήμερα, έχουν εκδοθεί περισσότερες από 100.000 τελεσίδικες ή και αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις υπαγωγής στο νόμο και προστασίας της πρώτης κατοικίας των οφειλετών.
Οι αποφάσεις αυτές προβλέπουν την καταβολή έντοκων μηνιαίων δόσεων σε βάθος χρόνου και έως την συμπλήρωση ποσοστού επί της αντικειμενικής ή εμπορικής αξίας της πρώτης κατοικίας, ανάλογα με το χρόνο άσκησης της Αίτησης υπαγωγής στο νόμο.
Ωστόσο, την τελευταία διετία οι δανειολήπτες παρατηρούν υπέρμετρες αυξήσεις στα αναλογούντα ποσά δόσεων που καλούνται να καταβάλλουν στους servicers, σε σχέση με την δόση που τους είχε ορίσει το Δικαστήριο και μέχρι πρότινος κατέβαλαν.
Δεν είναι λίγες οι φορές μάλιστα, που οι δανειολήπτες καλούνται να καταβάλλουν μηνιαία δόση, υπερδιπλάσια της αρχικής, γεγονός που οδηγεί πολλούς από αυτούς σε οικονομικό αδιέξοδο και νέα αδυναμία πληρωμής των υποχρεώσεων τους, μη μπορώντας να ανταπεξέλθουν στις μηνιαίες καταβολές, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο την προστασία της πρώτης κατοικίας τους, με ορατό το ενδεχόμενο καταγγελίας της δικαστικής ρύθμισης και πλειστηριασμού.»

Η απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου αναμένεται με εξαιρετικό ενδιαφέρον.

www.bankingnews.gr