Ποιοι κλάδοι πήραν τα τραπεζικά δάνεια το 2020 - Τα ποσά

Του Λεωνίδα Στεργίου

Ιστορικό ρεκόρ κατέγραψαν οι τραπεζικές χρηματοδοτήσεις και οι ενισχύσεις μέσω κρατικών και ευρωπαϊκών πακέτων στήριξης το 2020. Αποδέκτες της πρωτοφανούς αυτής στήριξης ήταν κυρίως οι εμπορικές επιχειρήσεις, οι οποίες δέχθηκαν ισχυρό πλήγμα.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών που κατατέθηκαν στη Βουλή, ο εμπορικός κλάδος χρηματοδοτήθηκε από τις ελληνικές τράπεζες με 5 δισ. ευρώ, λαμβάνοντας το 24,5% των συνολικών επιχειρηματικών δανείων που εκταμιεύτηκαν το 2020. Σημαντική ήταν επίσης η χρηματοδότηση του κλάδου μεταφορών (πλην των ναυτιλιακών) με 1,8 δισ. ευρώ. Από την άλλη πλευρά, κλάδοι που επίσης χτυπήθηκαν σημαντικά από την πανδημία, όπως ο ευρύτερος τομέας του τουρισμού, έλαβαν λιγότερα δάνεια. Ειδικά, τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις της εστίασης ανήλθαν σε περίπου 112 εκατ. ευρώ ή 0,54% των συνολικών εκταμιεύσεων. Ο κλάδος των καταλυμάτων ενισχύθηκε περισσότερο, με 1,4 δισ. (6,72%) της συνολικής χρηματοδότησης.

Οι συνολικές εκταμιεύσεις επιχειρηματικών δανείων ανήλθαν το 2020 σε 20,6 δισ. ευρώ. Ωστόσο, από το ποσό αυτό, περίπου 6 δισ. ευρώ προήλθαν μέσω κρατικών και ευρωπαϊκών εργαλείων. Σύμφωνα με τις τράπεζες, μέσα στο 2020, μέσω του ΤΕΠΙΧ ΙΙ, εκταμιεύθηκε σχεδόν 1 δισ. ευρώ και μέσω κρατικών εγγυήσεων και ενισχύσεων 2,7 δισ. ευρώ.

Πιο πρόσφατα στοιχεία του υπ. Οικονομικών που περιλαμβάνουν και τους δύο πρώτους μήνες του 2021, οι συνολικές χρηματοδοτήσεις από το ΤΕΠΙΧΙΙ και από άλλα εγγυοδοτικά προγράμματα έφτασαν συνολικά τα 7-7,5 δισ. ευρώ.

Ένα από τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι ποιοι και πόσοι ήταν τελικά οι αποδέκτες αυτών των ενισχύσεων. Τα στοιχεία του υπ. Οικονομικών επιβεβαιώνουν ότι οι περισσότερες ενισχύσεις κατευθύνθηκαν προς τις εμπορικές επιχειρήσεις. Στο σύνολο των 7 δισ. ευρώ, οι χρηματοδοτήσεις αφορούσαν 32.000 δάνεια, εκ των οποίων το 71% χορηγήθηκαν σε μικρές επιχειρήσεις μέχρι 10 εργαζόμενους και 23% σε μικρομεσαίες με 10 έως 50 εργαζόμενους. Σε ό,τι αφορά στην κατανομή των πόρων, οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις έλαβαν το 55% των 7 δισ. ευρώ. Από τα στοιχεία αυτά διαπιστώνεται ότι το 7% των επιχειρήσεων έλαβε τα μισά από τα δάνεια του ΤΕΠΙΧΙΙ και από άλλα εγγυοδοτικά ταμεία.

‘Ένα άλλο ερώτημα έχει να κάνει με το μέγεθος της ζημίας που τελικά υπέστη ο εμπορικός κλάδος, σε σχέση με άλλους και σε σχέση με τα δάνεια που έλαβε. Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον κύκλο εργασιών του λιανικού εμπορίου το 2020 προκάλεσαν εντύπωση. Ο τζίρος το 2020 μειώθηκε κατά 8,6% σε σχέση με το 2019 και ανήλθε σε περίπου 47 δισ. το 2020 (από 51 δισ. το 2019). Κι όλα αυτά όταν όλοι βλέπουμε γύρω μας τα κλειστά μαγαζιά.

Πολλές φορές, μεμονωμένα μεγέθη και στατιστικά δεν δείχνουν την πραγματική εικόνα. Και η μεγάλη εικόνα, σύμφωνα με στοιχεία των τραπεζών, της ΤτΕ και του υπ. Οικονομικών έχει ως εξής:

Πρώτον, από τα 25,6 δισ. ευρώ, ο καθαρός τραπεζικός δανεισμός ήταν περίπου 14 δισ. Τα υπόλοιπα ήταν δάνεια μέσω των πακέτων στήριξης.

Δεύτερον, δεν χρηματοδοτήθηκαν όλοι οι κλάδοι και οι επιχειρήσεις διότι είτε δεν υπήρχε ζήτηση για χρηματοδότηση είτε δεν μπορούσαν να πάρουν δάνειο. Αρκεί να αναφερθεί ότι με βάση την εποπτεία, δεν μπορούν να πάρουν δάνεια επιχειρήσεις με αρνητική καθαρή θέση, με κόκκινα δάνεια, με χρέη προς εφορία και ασφαλιστικά ταμεία, με δάνεια σε αναστολή και υπερχρεωμένες επιχειρήσεις.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ένας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων και να μπορούσε να πάρει δάνειο δεν το ζήτησε γιατί δεν είχε τι να το κάνει (πχ ήταν κλειστή συνέχεια) ή αν ήθελε δεν μπορούσε. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι:

1. Σε αναστολή δόσεων τέθηκαν περίπου 400.000 δάνεια επιχειρήσεων και νοικοκυριών.

2. Ρυθμίστηκαν δάνεια περίπου 15 δισ. ευρώ και έγιναν διαγραφές σχεδόν 1,7 δισ.

3. Οι εταιρείες διαχείρισης ρύθμισαν επιπλέον 75000 δάνεια ύψους 2 δισ.

4. Περίπου το 39% των δανείων όταν ξεκίνησε η κρίση της πανδημίας ήταν κόκκινα.

Από τα μεγέθη αυτά παίρνουμε μια εικόνα για το πόσες επιχειρήσεις δεν μπορούσαν να πάρουν δάνειο ακόμα κι αν ήθελαν ή ήταν ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή τους μέσα στην κρίση.