Οι Αμερικανοί «χαλάνε» τα σχέδια της Άγκυρας στη Θράκη

Πέμπτη, 1 Μαΐου 2014

Οι Αμερικανοί «χαλάνε» τα σχέδια της Άγκυρας στη Θράκη

Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης

Αλλάζουν δραματικά οι ισορροπίες στην περιοχή της Θράκης από την ξαφνική στροφή της στρατηγικής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τις μειονότητες στα Βαλκάνια...

Όπως αποκαλύπτουν τα «Επίκαιρα», τον τελευταίο καιρό παρατηρείται σημαντική μεταβολή στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουν οι ΗΠΑ τα θέματα της μουσουλμανικής μειονότητας, μέσα από την οποία προκύπτουν ευκαιρίες για την ελληνική διπλωματία στα διεθνή φόρα, αλλά και κίνδυνοι... 

Αδιάσειστη απόδειξη της μεταβολής αυτής αποτελεί η φωτογραφία που έδωσαν στη δημοσιότητα οι καθοδηγούμενες από το τουρκικό προξενείο εφημερίδες: η Σαμπιχά Σουλεϊμάν, παρ’ ολίγον υποψήφια ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, στον προθάλαμο του αμερικανικού προξενείου
Θεσσαλονίκης με την αστερόεσσα στην πλάτη της. Ο εκνευρισμός των Τούρκων, οι οποίοι θεωρούν πλέον τους Αμερικανούς εχθρούς και όποιον έχει επαφές μαζί τους ύποπτο, δεν είναι καθόλου τυχαίος. Έχει την εξήγησή του.

Τα στελέχη του αμερικανικού προξενείου Θεσσαλονίκης, που επισκέπτονται τακτικά την περιοχή, έχουν εδώ και καιρό εγκαινιάσει μια νέα τακτική: ρίχνουν πλέον το βάρος τους στις συνθήκες διαβίωσης των Πομάκων του ορεινού όγκου, των τσιγγάνων του συνοικισμού Ήφαιστος αλλά και των γυναικών του τουρκογενούς τμήματος της μειονότητας.

«Μέριμνα για τις μειονότητες μέσα στις μειονότητες»

Η μεταβολή αυτή, που ευνοεί σε πρώτη ανάγνωση τα εθνικά συμφέροντα –όχι απολύτως, όπως θα δούμε-, συντελείται επειδή οι ΗΠΑ ενοχλούνται από τη διείσδυση που επιχειρούν οι Τούρκοι με βάση το δόγμα Νταβούτογλου σε ολόκληρη την περιοχή των Βαλκανίων, κίνηση που γίνεται με αφορμή το ενιαίο μουσουλμανικό θρήσκευμα των μειονοτήτων, αλλά υποκρύπτει ευθέως εθνικιστικά χαρακτηριστικά. Δυσαρεστημένοι από το μεγαλοϊδεατισμό του τούρκου ΥΠΕΞ, οι αμερικανοί άρχισαν να εργάζονται με βάση το νέο δόγμα «μέριμνα για τις μειονότητες μέσα στις μειονότητες».

Πρώτη ομάδα – στόχος τους είναι οι Ρομά των Βαλκανίων, οι οποίοι σε απόρρητες εκθέσεις των ΗΠΑ χαρακτηρίζονται «η μεγάλη μελλοντική μειονοτική ομάδα των Βαλκανίων» λόγω της αλματώδους αύξησης των γεννήσεων νέων τσιγγάνων. Γι αυτό και ειδική ομάδα στελεχών του Στέτι Ντιπάρτμεντ επισκέφθηκε πρόσφατα τη Θράκη, προκειμένου να την αξιολογήσει χωριστά από τις άλλες εθνοτικές ομάδες που αποτελούν τη μειονότητα στην πολιτική ανθρωπίνων δικαιωμάτων της ελληνικής κυβέρνησης.

Αποστολή της ομάδας, η οποία επισκέφθηκε τον συνοικισμό Αλάν Κιογιού (τενεκεδούπολη, χωριό από λαμαρίνες) και τους συνοικισμούς Ρομά στην Ξάνθη, ήταν η κριτική προσέγγιση της πολιτικής της Ελληνικής Πολιτείας. Επειδή όμως οι συντάκτες της έκθεσης που εστάλη στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποδέχθηκαν τις εξηγήσεις που τους έδωσαν οι τοπικές αρχές, συνέβη το εξής καταπληκτικό: η κεντρική υπηρεσία του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών απέρριψε την έκθεση ως «υπερβολικά φιλική» για την Ελλάδα και έστειλε στη Θράκη τον ειδικό από το desk ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ James Mersh για επαναξιολόγησή της, ώστε να διατυπωθεί κατά τρόπο αυστηρό (re-evaluation).

Και πάλι, όμως, το αποτέλεσμα δεν άλλαξε. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι οι Αμερικανοί ζητούν από την κυβέρνηση με την τελευταία έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα ανθρώπινα δικαιώματα –δόθηκε στη δημοσιότητα στις αρχές του 2014- την αναγνώριση γλωσσικών μειονοτήτων στην πατρίδα μας.

Δεύτερη ομάδα - στόχος είναι οι Πομάκοι της νότιας Βουλγαρίας, και του ορεινού όγκου της Ροδόπης. Αποτελούν γι αυτούς case study, διότι είναι σλαβόφωνοι, μουσουλμάνοι, Έλληνες πολίτες, μιλούν μία από τις λιγότερο διαδεδομένες γλώσσες στην Ευρώπη –με βάση την έκθεση Κιλιλέα- και αποτελούν μαζί με τους τσιγγάνους «μειονότητα μέσα στη μειονότητα».

Στόχος τους είναι η δημιουργία ενιαίας πομακικής μειονότητας με τη σύνδεση των δύο που βρίσκονται σε Βουλγαρία και Ελλάδα, κάτι που εξηγεί τις τακτικές επισκέψεις ανώτερων Βούλγαρων διπλωματών στη Θράκη.

Η τρίτη ομάδα – στόχος είναι οι γυναίκες της μειονότητας, τις οποίες προσπαθούν να χειραφετήσουν από τον ασφυκτικό έλεγχο του τουρκικού προξενείου και το συντηρητισμό του Ισλάμ με την ένταξή τους σε ΜΚΟ.

Τα πλάνα των ΗΠΑ στα Βαλκάνια

Σύμφωνα με εκτιμήσεις ανώτατων παραγόντων του υπουργείου Εξωτερικών, η στροφή αυτή στη μειονοτική πολιτική των αμερικανών υπαγορεύεται από την έντονη δυσαρέσκειά τους έναντι των Τούρκων που προσπαθούν να εμφανίσουν όλους τους μουσουλμάνους των Βαλκανίων ως τουρκικής καταγωγής.

Φυσικά, δεν είναι μόνο αυτό. Αυτός είναι ο κύριος λόγος, ωστόσο υπάρχουν και άλλοι.

Ενόψει μελλοντικών γεωπολιτικών παιγνίων, οι ΗΠΑ ανακάλυψαν ότι πρέπει να διαθέτουν στην περιοχή δικές τους μειονότητες για να προωθήσουν τους σχεδιασμούς τους. Οι περιπτώσεις των Πομάκων και τσιγγάνων, που είναι εγκατεστημένοι σε στρατηγικής σημασίας περιοχές και δεν διαθέτουν ολοκληρωμένη εθνική συνείδηση, αποτελούν χρυσή ευκαιρία γι αυτούς.

Η αλλαγή της μειονοτικής πολιτικής των ΗΠΑ έχει δύο καλά κι ένα… άσχημο για την Ελληνική Πολιτεία.

Το πρώτο καλό είναι ότι «σπάει» η τουρκική προπαγάνδα για τον ενιαίο χαρακτήρα της μειονότητας που χρόνια τώρα παρουσιάζουν ως «τουρκική» στο σύνολό της. Από την ώρα που οι ΗΠΑ ασχολούνται ξεχωριστά με τις εθνοτικές ομάδες τσιγγάνων και Πομάκων, δικαιώνεται η πάγια ελληνική επιχειρηματολογία που ομιλεί με βάση την ερμηνεία των πρακτικών της Συνθήκης της Λοζάνης και την επίκληση του γαλλικού κειμένου της Συνθήκης στο πρωτότυπο για «μουσουλμανικές μειονότητες».

Το δεύτερο καλό είναι ότι η κινητικότητα των αμερικανών διπλωματών –αλλά και των Γάλλων, των Ρώσων και των Γερμανών που επισκέπτονται τακτικά την περιοχή για δικούς τους λόγους- «ξύπνησε» τις ελληνικές αρχές, που ενεργοποιήθηκαν, έδειξαν τα δόντια τους, ανέκτησαν τοπικά τον έλεγχο και πέτυχαν πολλές διπλωματικές νίκες. Έτσι, έπειτα από συνδυασμένες ενέργειες της Πολιτείας, μπήκε πρόσφατα «λουκέτο» στο παρα-νηπιαγωγείο που είχαν ανοίξει στην πομακική περιοχή του Εχίνου οι αρχές του προξενείου, ενώ παραπέμφθηκε στο πειθαρχικό ο μουσουλμάνος δάσκαλος Κουράκ που αποπειράθηκε να εγγράψει στην Α’ Δημοτικού μαθητές που δεν είχαν φοιτήσει σε ελληνικό δημόσιο νηπιαγωγείο. 

Η ενόχληση των Τούρκων για την ήττα ήταν τόσο μεγάλη, ώστε το ζήτημα το έθιξε και ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου, αν και χωρίς αποτέλεσμα, κατά την τελευταία του επίσκεψη στην Αθήνα.

Η εξέλιξη που είχε επίσης το θέμα με τις απειλές του τούρκου προξένου κατά του ιμάμη του χωριού Σώστης, ήταν μία ακόμη νίκη της διπλωματίας. Το υπουργείο Εξωτερικών, μετά από πολλά χρόνια έκανε για πρώτη φορά έντονο διάβημα κατά του προξένου της Κομοτηνής στην Άγκυρα, με την κατηγορία ότι με τις πράξεις του παραβιάζει τη Σύμβαση της Βιέννης περί προξενικών Αρχών. Η ήττα εντυπώσεων που υπέστη ο διπλωμάτης ήταν βαριά. Μετά την αγωγή και τη μήνυση που υπέβαλλε εναντίον του ο θαρραλέος ιμάμης, ο πρόξενος κατηγορείται από μουσουλμάνο ότι παρενέβη στα θρησκευτικά του καθήκοντα –ό,τι χειρότερο! Η απαίτησή του να ζητήσει συγνώμη ο μη ελεγχόμενος ιμάμης και «να του φιλήσει το χέρι» δεν έγινε δεκτή, δείχνοντας ότι η μειονότητα δεν είναι απολύτως ελεγχόμενη από το προξενείο.

Η θετική αυτή εξέλιξη υπήρξε προπομπός του διορισμού των μουσουλμάνων ιμάμηδων σε τεμένη και σχολεία από το υπουργείο Παιδείας, της διδασκαλίας του Κορανίου στα δημόσια σχολεία που φοιτούν μουσουλμάνοι μαθητές, της ίδρυσης Τμήματος Ισλαμικών Σπουδών στην Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αλλά και της εμφάνισης του νόμιμου μουφτή Ροδόπης στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στη Γενεύη.

Η τρίτη νίκη της Ελληνικής διπλωματίας και ισάριθμη τουρκική ήττα ήταν η απόφαση του βακουφίου των μουσουλμάνων της Ρόδου, να εκδιώξουν τον ιμάμη που έστειλε ο ψευτομουφτής Ξάνθης Μετέ και να δεχτούν αυτόν που όρισε η Μουφτεία Κομοτηνής. Ο απορριφθείς, συνοδευόμενος από τούρκο παρακρατικό, επιτέθηκε μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού στα μέλη της διαχειριστικής επιτροπής του βακουφίου, ενέργεια που είχε ως αποτέλεσμα την σύλληψη, την κράτηση και την παραπομπή του στο αυτόφωρο.

Η μεταβολή της προσέγγισης των ΗΠΑ στα μειονοτικά και η στροφή του ενδιαφέροντός τους στους Πομάκους και τους τσιγγάνους, εξυπηρετεί μόνο σε τακτική βάση την ελληνική πλευρά, καθώς αποδυναμώνει την τουρκική προπαγάνδα. 

Ανοίγει όμως ένα νέο κεφάλαιο προκλήσεων: να απαντώνται στο μέλλον δυναμικά οι όποιες απόπειρες των ξένων να εξειδικεύσουν την κριτική τους για καταπίεση σε αυτές τις εθνοτικές ομάδες τις οποίες θέλουν να αξιοποιήσουν ως εργαλείο στην γεωπολιτική σκακιέρα των Βαλκανίων. Δεν πρέπει να λησμονείται ότι αυτές οι πληθυσμιακές ομάδες, ιδίως στη Βουλγαρία, μένουν σε περιοχές από όπου δυνητικά μπορούν, σύμφωνα με τη χάραξη που έχει γίνει, να περάσουν ενεργειακοί αγωγοί ρωσικών συμφερόντων.

Τελευταίο, αλλά όχι έλασσον, η κάθοδος του αυτόνομου μειονοτικού κόμματος στις ευρωεκλογές, το οποίο θα αποπειραθεί να ομογενοποιήσει την ψήφο τουρκογενών, Πομάκων, τσιγγάνων κα τουρκόφωνων Δωδεκανήσων και Κρήτης, έχει άγνωστη πτυχή, αποτελεί απόπειρα απάντησης των Τούρκων στη νέα αμερικανική οπτική για τα θέματα των μειονοτήτων στα Βαλκάνια. 

Η κάλπη θα κρίνει την επιτυχία ή την αποτυχία της…

Πηγή περιοδικό «Επίκαιρα»